Rehberlik Nedir ? Kapsamı ve Amaçları

Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir.

  "Rehberlik, bireye, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce verilen psikolojik yardımdır." (Kepçeoğlu, 2001)

Bu tanımlardan hareketle aşağıdaki genellemeleri yapabiliriz.

1. Rehberlik bir süreçtir.
2. Rehberlik bireye yardım etme işidir.
3. Rehberlik yardımı bireye dönüktür.
4. Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır.
5. Rehberliğin esası bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri

Psikolojik danışma "Bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir." (Gibon ve Mitchell, 1990) Yardımı alan kişiye "danışan", yardımı verene de "psikolojik danışman" denir.

Alıştırma-Oryantasyon Hizmetleri

Her okul düzeyi için geçerli olmak üzere, okulu ve yakın çevreyi, okulda ve yakın çevrede bulunan olanakları iyi tanıyan ve bunları kullanan öğrencilerin daha üstün bir gelişme gösterdiği yapılan araştırmalarla da anlaşılmıştır. Okulda düzenlenecek alıştırma-oryantasyon çalışmaları, etkinliğin türüne göre değişmekle birlikte, başta yeni öğrenciler olmak üzere tüm öğrencilere, yöneticilere, öğretmenlere, uzman personele ve velilere açık olmalıdır. Oryantasyon çalışmaları öğrencilere ve velilere okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerini tanıtmada ve bu hizmetlerden yararlanma yollarını göstermede büyük fırsat sağlar. Okula yeni başlayan öğrencilere, eğitim yılı başında, okulu, kurallarını, işleyişini tanıtmak, okul ve çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır.

Bilgi Toplama ve Yayma Hizmetleri

Üst öğrenim kurumları hakkında, okulun programı hakkında ve meslekler hakkında elde edilen bilgilerin öğrencilere, velilere sunumudur. Bilgi toplama ve yayma hizmetlerinin esas amacı okullarda öğrencilerin eğitsel vb mesleki alanlarda kendilerine en uygun ve gerçekçi seçimleri yaparak onların eğitsel ve mesleki yönelmelerine yardımcı olmaktır. En doğru bilgileri yine en uygun yaklaşımlar içinde öğrencilerle paylaşarak onların eğitsel ve mesleki yönelmelerine yardım etmek gerekir.

İzleme ve Değerlendirme Hizmetleri

Psikolojik danışma ve rehberlikte izleme hizmetleri; çeşitli okul içi programlara, eğitsel kol ve sosyal etkinliklere, başka okullara geçici işlere, okulu bitirerek sürekli iş ve mesleklere yerleştirilen öğrenciler ile, psikolojik danışma yardımı alan öğrencilerin bulundukları ortamlarda uyum ve gelişim durumları hakkında sürekli bilgi edinmek için yapılan çalışmaları içerir. İzleme hizmetleri, bir süreklilik içinde okulu bitirenleri de kapsayacağından, diğer psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine oranla yerine getirilmesi daha zor olan hizmetlerdir.

Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmetleri

Müşavirlik hizmetleri doğrudan doğruya öğrencilere dönük olmayan, ancak öğrencilere verilen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin etkililiğini artırmaya yardım eden hizmetlerdir. Bu hizmetler psikolojik danışma ve rehberlikte "konsültasyon hizmetleri" olarak da bilinmektedir. Uzman personelin bir yandan okuldaki öğrencilere psikolojik danışma ve rehberlik yardımı verirken, öte yandan birlikte çalıştıkları yönetici ve öğretmenlere de yeterli ve ortak bir rehberlik anlayışı kazandırmaya çaba göstermeleri gerekir.

Araştırma ve Değerlendirme Hizmetleri

Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin çevresel olanak ve koşullar ile, bireylerin ilgi, ihtiyaç ve özelliklerine göre düzenlenebilmesi öncelikle araştırma yapmayı gerektirir. Hizmetlerin gerçekçi ve etkili olup olmadığı hakkında yine araştırmaya dayalı bazı sayısal bilgiler ve kanıtlar bulunmadan hiçbir değerlendirme yapılamaz.